Hurupan Sama (Bahagiꞌ 1: Angay sinugpat saga pronoun ni kabtangan ma bihingna?)

Bay na bahāꞌ talabaynu buwattitu? Ma tabuꞌ ka jari aniyaꞌ takalenu suwala magtausug. Minsan halam tandaꞌnu aꞌa magsuwala ilu, tasayunu magtūy Bangsa Sama iya. Yangay bahaꞌ? Hurupanna koꞌ ya sababanna ilu. Magbiddaꞌ toꞌongan Sinama maka saga bahasa saddi ma Pilipin maka ma Malaysia. Angkan minsan  Tagalog bay taꞌanadku dahū min Sinama, bang aku magtagalog, hurupanku Sama na paꞌin! 

Na, pagka magbiddaꞌ Sinama itu maka Tagalog, atawa Sūk, atawa Malayu, subay magbiddaꞌ isab sulatanna.

Sulayin akale ma saga bagaynu bang sigām magsinama. Tasayunu bahaꞌ kamemon kabtangan Sinama labi akosog hꞌllingna ma “vowel” ikaruwa min katapusan? (Saga “vowel” bang ma Sinama a,e,i,o,u,ꞌ)
Saupama: kabtangun “Sinama”. Bang kitām akale pahāp, akosog “na” min “Si” maka “ma”. Si-NA-ma.

Buwattitu
ma
kamemon
kabtangan
bahasa ta
bu-wat-TI-tu
 
ka-ME-mon
kab-TA-ngan
…adōy! Angay itu?

Maraiꞌ asāꞌ panduꞌku itu, sagōꞌ ndaꞌun:

bahasa ta
ba-ha-SA ta

Angkan subay buwattitu bang sinulat:

bahasata
ba-ha-SAta

Basta aniyaꞌ niōnan “monosyllabic possessive pronouns”  (ku, nu, na, ta, bi), agbiddaꞌ na hurupan kabtangan. Aniyaꞌ ōn itu ma linguistics.  Ōnna enclitic.

enclitic (plural enclitics)

  1. (linguistics) A clitic which phonetically joins with the preceding word. In English, the possessive ‘s is an example.

Halam aniyaꞌ saga enclitic ma Tagalog, Sūk, atawa Malayu. Aniyaꞌ ma Sinama. Aniyaꞌ isab ma kahekaꞌan bahasa saddī. Angkan subay saddī pagsulat Sinama.

Saupama 
Saupamana 
Ndaꞌun 
Ndaꞌunbi 
Sa-u-PA-ma
Sa-u-pa-MA-na
N-DAꞌ-un
N-daꞌ-UN-bi

Bang ka atagi amassa saga sulatku maitu, maraiꞌ ka ainu-inu bang angay bay pasugpatku saga pronouns-ku ma saga kabtangan ma dahuanna. Kaseheꞌan min kaꞌam ilu maraiꞌ mbal bilahi amassa buwatteꞌ sabab kalu bang ma kaꞌam, alaꞌat nindaꞌ.
Aniyaꞌ sababanna. Saga linguists bay angahinang orthography Sinama, bay pasulay anilosa saga kasamahan bang ingga ya aluhay binassa: pronoun sinugpat atawa binutas min kabtangan ma bihingna.  Ma tagnaꞌan kahunitan sigām bang sinugpat saga pronouns sogoꞌ palabay paꞌin waktu abiyaksa na sigām ati diretso eꞌ sigām amassa. Sogoꞌ minsan lagiꞌ buwattingg tꞌggol sigām anganad amassa sulat magbutas pronoun maka kabtanganna, masiꞌ sigām asāꞌ ma hurupan sigām. Halam tahatiꞌ eꞌ saga aꞌa amassa bang ai binassa eꞌ sigām luwal bang binalikan. Angkan buwattitu ma pasalan bang binutas pronoun min kabtangan tasulat, anokod sadja kitām bang ingga ya vowel subay pinakosog.  

Bang sinugpat na kabtangan maka pronoun, kataꞌuwanta subay akosog vowel karuwa min katapusan kabtangan!

Kahunitan giꞌ bahaꞌ kam magkahagad? Ndaꞌun saupama itū

Mmaꞌ na si Abdul.
Mmaꞌna si Abdul.
Abdul is a father now.
His father is Abdul.

Alawak pagbiddaꞌanna! Subay entomta saraꞌ itu bang kitām anulat Sinama boꞌ kaluhayan sai-sai amassa.
Ma saga aꞌa kaseheꞌ minsan sigām bināꞌan bang angay subay sinugpat pronoun maka kabtangan, kabayaꞌan sigām ameyaꞌ na paꞌin ma bahasa Tagalog atawa bahasa Malayu. Kaugun koꞌ ilu! Mbal tinōp ma bahasata system pagsulat sigām. Ahāp bang kitām proud pabiddaꞌ bahasa Sinama itu ati anganad kitām pahāp boꞌ kitām abiyaksa anulat maka amassa Sinama.

Magbalik-balik paꞌin kam ni Kauman Sama Online. Mag-comment kam isab bang kam maguyun atawa mbal ma saga panduꞌ itu. Paluwasunbi isab bang aniyaꞌ saga panilawbi. Mura-murahan amanduꞌ aku pasunuꞌ  ma pasalan vowels atahaꞌ, āēīōū.
 
Bang kam bilahi angencode pahāp ma computer, download-un Sinama Keyboard.

1 thought on “Hurupan Sama (Bahagiꞌ 1: Angay sinugpat saga pronoun ni kabtangan ma bihingna?)

Ai tapah'llingbi pasal itu?